Οι καλικάντζαροι είναι μικρά πλάσματα,
δαιμόνια, που ζουν στον κάτω κόσμο και
εμφανίζονται κατά το Δωδεκαήμερο
δηλαδή από 25 Δεκεμβρίου έως 6 Ιανουαρίου,
τότε που τα ”νερά είναι αβάφτιστα”,
δηλαδή πριν τη γιορτή των Θεοφανίων.
Πρόκειται για μια λαϊκή δοξασία,
σύμφωνα με την οποία βγαίνουν
από τη γη για να πειράξουν τους ανθρώπους,
διότι είναι άτακτοι και τους αρέσουν τα πειράγματα.
Τον υπόλοιπο χρόνο μένουν στα έγκατα της γης
και πριονίζουν το δέντρο της ζωής, που κρατά τη γη,
μια παραλλαγή του μυθικού Άτλαντα.
Ενώ όμως κοντεύουν να τελειώσουν
το κόψιμο του δέντρου, φτάνουν τα Χριστούγεννα…
Τότε αφήνουν κάτω τα πριόνια και τα τσεκούρια
κι αποφασίζουν ν’ ανέβουν στη γη να γλεντήσουν.
Όμως όταν ξανακατεβαίνουν βρίσκουν
το δέντρο ακέραιο και ξεκινούν από την αρχή.
Γι’ αυτό οι νοικοκυραίοι για να προστατευθούν,
απ’ τη μια, δεν έβγαιναν έξω τα βράδια
κι απ’ την άλλη, στα σπίτια μέσα
άναβαν φωτιά στο τζάκι τους που δεν έσβηνε
όλο το Δωδεκαήμερο για να κρατήσουν
τους καλικάντζαρους μακριά.
Για την κακιά στιγμή όμως που θα έμπαιναν,
οι νοικοκυρές είχαν σ’ ένα σημείο
που να φαίνεται ένα πιάτο με τηγανίτες
να φάνε αυτές, να χορτάσουν
και να μην μαγαρίσουν τα άλλα γλυκά.
 |
| Aπό το βιβλίο “Αερικά ξωτικά και καλικάντζαροι” του Θάνου Βελλουδίου, του ζωγράφου Π.Τέτση |
Αυτά γίνονταν τις δώδεκα ημέρες,
από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα.
Όταν τέλειωνε το Δωδεκαήμερο,
την ημέρα των Φώτων, οι καλικάντζαροι
την ημέρα των Φώτων, οι καλικάντζαροι
έφευγαν τρέχοντας για τον κάτω κόσμο
επειδή τους τρόμαζε ο αγιασμός που έριχνε ο παπάς.
Πασίγνωστη είναι η δοξασία
που λέει ότι όταν οι καλικάντζαροι φεύγουν
κατά τον αγιασμό των οικιών
φωνάζουν σε τροχαίο ρυθμό:
«Φεύγετε να φεύγωμε
τι έρχεται ο τρελόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του.
Μας άγιασε μας έβρεξε
και μας, μας εκατέκαψε!» ή
«Φεύγετε να φεύγωμε
τι έρχεται ο τρελόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του.
Μας άγιασε μας έβρεξε
και μας, μας εκατέκαψε!» ή
«και θα μας μαγαρίσει».
 Aπό το βιβλίο “Αερικά ξωτικά και καλικάντζαροι” του Θάνου Βελλουδίου, του ζωγράφου Π.Τέτση |
||
| Έχουν πολλές ονομασίες! Κατα τόπους ονομάζονται:
«Καρκάτζια», «Καλκατζόνια»
«Καλκατζάνια», «Καλκάνια»,
«Καλιτσάντεροι», «Καρκάντζαροι»,
«Σκαλικαντζέρια», «Σκαντζάρια»,
«Σκαλαπούνταροι», «Τζόγιες»,
«Λυκοκάντζαροι» και «Κωλοβελόνηδες».
|
Ακόμη και σήμερα οι άνθρωποι χρησιμοποιούν
αποτρεπτικά μέσα κατά των Καλικάντζαρων
για να κρατήσουν την παράδοση.
Σχεδιάζουν το σύμβολο του Σταυρού
σε διάφορα σημεία του σπιτιού,
ρίχνουν αγιασμό στα σπίτια.
Επίσης καπνίζουν παλιοτσάρουχα,
βάζουν χαϊμαλιά πίσω από την πόρτα,
ανάβουν ένα δαυλό.
Την παραμονή των Θεοφανίων
τους «ζεματίζουν» από το λάδι
που παρασκευάζουν οι νοικοκυρές τηγανίτες.
Πρόκειται για ένα κομμάτι της ελληνικής
παράδοσης που έρχεται από αρχαίες δοξασίες,
και γοητεύει ακόμη μικρούς και μεγάλους!
Μάλιστα υπάρχουν πολλά βιβλία
για αυτούς. Αν θέλετε μπορείτε να διαβάσετε
βιβλία για τους καλικάντζαρους πατώντας εδώ.
Μάλιστα υπάρχουν πολλά βιβλία
για αυτούς. Αν θέλετε μπορείτε να διαβάσετε
βιβλία για τους καλικάντζαρους πατώντας εδώ.
Καλές γιορτές!
Πηγές για το άρθρο
